امر به معروف و نهی از منکر، یکی از بارزترین شعارها و پیام‌های عاشورا بود که امام حسین (ع) برای زنده نگه داشتن آن، از جان خود نیز گذشت. اما سایر دلایل و اهداف امام حسین (ع) از مقابله با یزید و حرکت به سمت کوفه چه بود؟
علت قیام امام و وضعیت دینی مردمان آن دور و زمانه، از جمله مباحثی است که هرساله توسط اندیشمندان مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرند. در این راستا، در این مقاله خطبه ای از خود امام حسین (ع) که در کتاب «لمعات الحسین» اثر علامه سید محمد حسین حسینی طهرانی آمده است را بازگو میکنیم تا همچون مشعلی، تاریکی‌ها و درماندگی‌های افکارمان را سرو سامان تازه ای بخشد.
در این کتاب میخوانیم:
و در آخر خطبه‌اى كه درباره ترك امر به معروف و نهى از منكر، و قیام ظَلَمه و حكّام جائر ایراد نموده‌اند، و مفصّلًا از محرومیت مظلومان و تفرّق از حقّ بیان مى‌فرمایند، و در ضمن گوشزد مى‌كنند كه:
مَجَارِى الامُورِ وَ الاحْکامِ عَلَى أَیدِى الْعُلَمَآءِ بِاللَهِ، الامَنَاءِ عَلَى حَلَالِهِ وَ حَرَامِهِ؛ چنین مى‌گویند که:
اللَهُمَّ إنَّک تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ یکنْ مَا کانَ مِنَّا تَنَافُسًا فِى سُلْطَانٍ، وَ لَا الْتِمَاسًا مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ؛ وَ لَکنْ لِنَرَى الْمَعَالِمَ مِنْ دِینِک، وَ نُظْهِرَ الإصْلَاحَ فِى بِلَادِک، وَ یأْمَنَ الْمَظْلُومُونَ مِنْ عِبَادِک، وَ یعْمَلَ بِفَرَآئِضِک وَ سُنَنِک وَ أَحْکامِک.
فَإنْ لَمْ تَنْصُرُونا وَ تُنْصِفُونَا قَوِىَ الظَّلَمَة عَلَیکمْ،
وَ عَمِلُوا فِى إطْفَآءِ نُورِ نَبِیکمْ؛ وَ حَسْبُنَا اللهُ، وَ عَلَیهِ تَوَکلْنَا، وَ إلَیهِ أَنَبْنَا، وَ إلَیهِ الْمَصِیرُ.
«بار پروردگارا! حقّاً تو مى‌دانى كه آنچه از ما تحقّق یافته (از میل به قیام و اقدام و امر به معروف و نهى از منكر و نصرت مظلومان و سركوبى ظالمان) بجهت میل و رغبت رسیدن به سلطنت و قدرت مفاخرت انگیز و مبارات‌آمیز نبوده است؛ و نه از جهت درخواست زیادیهاى اموال و حُطام دنیا!
بلكه به علّت آنست كه نشانه‌ها و علامت هاى دین تو را ببینیم، و در بلاد و شهرهاى تو صَلاح و اصلاح ظاهر سازیم؛ و تا اینكه ستمدیدگان از بندگانت در امن و امان بسر برند، و به واجباتِ تو و سنّت‌هاى تو و احكام تو رفتار گردد.
پس هان اى مردم! اگر شما ما را یارى ندهید و از درِ انصاف با ما در نیائید؛ این حاكمان جائر و ستمكار بر شما چیره مى‌گردند، و قواى خود را علیه شما بكار مى‌بندند، و در خاموش نمودن نور پیغمبرتان مى‌كوشند.
و خدا براى ما كافى است، و بر او توكّل مى‌نمائیم، و به سوى او باز مى‌گردیم، و به سوى اوست همه بازگشت‌ها.»