راجع به بحث گذشته به نظر رسید اگر امروز به تتمّه آن بپردازیم شاید مناسبتر باشد تا به بحث جدید برویم و به نظررسید كه مطالبی هنوز باقی مانده كه عدم توجّه به آنها ممكن است برای انسان خطراتی را بوجود بیاورد همان‌طوری كه همه رفقا مستحضر هستند، راه وصول به معرفةال له و كنار زدن حجابها ی غفلت بواسطه عبور از نفس است.
نفس یعنی استقلال و خود دیدن و خود را از دائرة اطراف جدا كردن. مسائل نفسانی به مسائلی گفته می‌شود كه اشخاص آن مسائل را در محدوده خود بیاندیشند و دیگران را در آن حریم وارد نكنند.
می‌گویند فلان شخص دارای نفس است، فلان شخص در نفس گیر كرده، فلان شخص مسائلش نفسانی است، فلان شخص بر اساس نفسانیات كار می‌كند. یعنی در ارتباطات با دیگران فقط خود را می‌بیند و دیگران را نمی‌بیند، می‌خواهد خود پیش برود گر چه دیگران عقب بمانند، می‌خواهد خود به این منفعت برسد گرچه دیگران به شكست منتهی بشوند، می‌خواهد خود به یك مصلحتی برسد گرچه افراد دیگر زمین بخورند این را می‌گویند نفس و نفسانیات.
آن شخصی كه صبح از منزل بیرون می‌آید و به طلب رزق تلاش می‌كند اگر در ذهن او این باشد كه این عمل برای بدست آوردن رزق و تحصیل منفعتی و رسیدن به یك نقطه از تجارت كه موجب گذران زندگی و كمك به اطرافیان و رعایت مصالح دیگران است، این عمل او پسندیده و نیكو است امّا اگر نه! در نظر او این باشد كه از منزل كه بیرون می‌آید بتواند معامله‌ای را كه شریكش، همكارش، رفیقش می‌خواهد به آن معامله دسترسی پیدا بكند، این زودتر بدست بیاورد، این عمل می‌شود شیطانی، گرچه از نظر ظاهر شرع اشكالی ندارد و معامله او مباح است ولی از نظر اخلاقی و نفسانی، این عمل خلاف است. اگر می‌خواهد زودتر برود و زودتر به نتیجه برسد و دیگران را محروم كند این عمل می‌شود، عمل شیطانی.
| انفاق یعنی عبور از نفس و خواستههاى آن |