معرفی کتاب اربعین در فرهنگ شیعه

 

واقعه‌ی کربلا و اتفاقات پس از آن را شاید بتوان مهم‌ترین امر در حفظ اسلام، پس از واقعه‌ی غدیر دانست. در این رویداد تاریخی و جاویدان، سیدالشهدا (ع)، از طفل شیرخواره تا جوان رشیدش علی اکبر را در راه اسلام فدا کرد تا به انسان‌ها درس آزادگی و مقابله با ظلم را بیاموزد. هرچند این تنها بخش بسیار کوچکی از پیام کربلا و عاشورا است و در شرح این ماجرا و تفسیر آن، کتب متعدد و گرانقدری منتشر شده است.

دسته‌ی دیگری از کتاب‌های منتشر شده نیز به تحلیل و بررسی مراسمات و رواج‌های خاص و حتی انحرافات عقیدتی برخی از مردم پس از این واقعه پرداخته‌اند. از جمله مهم‌ترین این کتب، کتاب اربعین در فرهنگ شیعه، اثر گرانقدر آیت الله سید محسن طهرانی است. کتابی که محور بحث‌های خود را، اربعین قرار داده و به سوالات اساسی در مورد این مراسم، پاسخ می‌دهد. از جمله اینکه چرا در بین تمامی ائمه و معصومین، اربعین تنها مختص امام حسین (ع) بوده و مراسمات اربعین تنها برای ایشان برگزار میشود.

در این کتاب، آقای طهرانی ابتدا بر اساس روایات و احادیث، اهمیّت عدد 40 را مورد بررسی قرار میدهد. اینکه چرا امام رضا (ع) به کسی که خمر و شراب می‌نوشید میفرمود که تا 40 روز، نماز او مورد قبول نخواهد بود؛ و اصلا چرا انسان در سن 40 سالگی، به بلوغ عقلانی میرسد.

در بخش بعدی از این کتاب، فلسفه‌ی قیام امام حسین (ع) از جهات مختلف بررسی و تحلیل شده و به سوالات اساسی آن پاسخ داده میشود. از جمله اینکه چرا مراسمات اخیر سوگواری ایشان، از مبانی و پیام اصلی عاشورا فاصله گرفته. چرا برخی از مردم و حتی روشنفکران، پیام عاشورا را انحصاراً در مورد مبارزه با ظلم میدانند؛ چرا برخی‌ها به اشتباه و از روی جهالت، به امام حسن (ع)  بخاطر صلحش اعتراض میکردند؛ علت سفارش امام صادق (ع) به مردم برای تشرّف به زیارت اربعین امام حسین (ع) چه بود، و چه عواملی درنهایت باعث جاودانگی کربلا و واقعه‌ی عاشورا شد.

در قسمت نهایی این کتاب نیز، علت اختصاص دادن اربعین به سیدالشّهدا مورد بحث قرار میگیرد. در این قسمت، ایشان با دلایل متعددی اثبات میکنند که «اربعین» مختص سیدالشّهدا بوده و برگزاری مراسمات اربعین و چهلم، هفتم و حتی سالگرد برای اموات کار درستی نیست. همچنین پس از مطالعه‌ی این بخش با سنّت پیامبر مبنی بر طول مدت مراسمات عزاداری آشنا شده و درمیابید که چه انحرافاتی در نحوه‌ی برگزاری این مراسمات به وجود آمده است. ازجمله تشریفات خاصی که در مراسم تدفین و روی سنگ قبر اموات اعمال میشود که این بحث از نظر علامه طهرانی در کتاب معاد شناسی مورد بررسی قرار گرفته و در این کتاب نیز به آن ارجاع داده شده است.

دیدگاهتان را بنویسید